آموزش نوشتن پایان‌ نامه‌ ویژه دانشجویان ارشد و دکتری

آخرین بروزرسانی مقاله: ۲۱ام اردیبهشت, ۱۴۰۳ ۰۴:۰۷ ب٫ظ

با مطالعه این مقاله از کپی‌کاری و آشفته‌بازار روش‌های غیرقانونی و صرف هزینه‌های گزاف نوشتن پایان‌ نامه‌ خلاص می‌شوید.

پایان نامه یکی از مهم‌ترین و پرحجم‌ترین نوشته‌های علمی است که دانشجویان تحصیلات تکمیلی در پایان دوره تحصیلی خود باید تهیه و ارائه کنند. پایان نامه نشان‌دهنده سطح دانش، توانایی تحقیق و تحلیل و مهارت نوشتاری دانشجوست. بنابراین، نوشتن پایان‌ نامه‌ به نحوی که هم مطابق با استانداردهای علمی و هم جذاب و خواندنی باشد، نیاز به دقت، برنامه‌ریزی و دانش کافی دارد.

در این مقاله به شما نحوه نوشتن پایان‌ نامه‌ را آموزش می‌دهیم و ضمن شرح مراحل نوشتن پایان‌ نامه‌، نکات مهم و راهنمایی‌های لازم را هم ارائه خواهیم داد. ما از همه تجارب چندین ساله خود در حوزه تدریس و مشاوره روش تحقیق و پژوهش برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای نوشتن این مقاله و تولید آموزش‌های ویدیویی بهره گرفتیم تا شما دانشجوی عزیزی که در ابتدای مسیر پژوهش هستید از سردرگمی و آشفته‌بازار کپی‌کاری، استفاده از روش‌های غیرقانونی و صرف هزینه‌های گزاف و غیرضروری خلاص شوید و درعین حال سطح دانش و مهارت‌های خود را ارتقا بخشید.

لذا توصیه می‌شود پیش از هر اقدامی، مطالب این مقاله را با دقت مطالعه فرمایید، فیلم ویدیویی آموزش رایگان نوشتن پایان‌ نامه‌ را از همین سایت دانلود و مشاهده کنید و چنانچه همچنان به راهنمایی بیشتر و مشاوره تخصصی نیاز داشتید ازطریق کانال‌های ارتباطی معرفی‌شده در پایان مقاله با ما در تماس باشید.

مراحل نوشتن پایان‌ نامه‌ کارشناسی ارشد و دکتری

نوشتن پایان‌ نامه‌ را از کجا شروع کنیم؟

اولین کاری که باید قبل از شروع به تحقیقات و نوشتن پایان‌ نامه‌ انجام دهید انتخاب موضوع است. پس از انتخاب موضوع پژوهش، بر اساس آن سؤال پژوهش طراحی می‌شود. پس از طراحی سؤال پژوهش، طرح پژوهش تدوین می‌شود. طرح پژوهش یک سند خلاصه و راهنمای کلی و نقشه راهی است که چارچوب کلی پایان نامه را مشخص می‌کند.

پس از نوشتن طرح پژوهش، پروپوزال یا طرح پیشنهادی تحقیق بر اساس چارچوب و نقشه راه تدوین‌شده در طرح پژوهش نوشته و به دانشگاه ارائه می‌شود. چنانچه پروپوزال مورد پذیرش واقع شود، دانشجو می‌تواند تحقیقات خود را آغاز کند و پایان نامه خود را بر اساس نتایج تحقیق بنویسد. در ادامه، مراحل نوشتن پایان‌ نامه‌ به صورت گام به گام توضیح داده می‌شود و هرجا لازم باشد از مثال هم استفاده خواهیم کرد.

علاوه بر مطالعه مطالب این مقاله، پیشنهاد می‌شود جهت کامل‌تر کردن دانش خود در خصوص نوشتن پایان نامه محصول آموزشی ویدیویی زیر را که به رایگان در اختیارتان قرار داده‌ایم دانلود و مشاهده نمایید. در این دوره آموزشی به جزئیات بیشتری از ساختار پایان نامه و چالش‌هایی که با آن روبرو خواهید شد، پرداخته‌ایم.

چگونه گام به گام یک پایان نامه استاندارد بنویسیم؟ آموزش رایگان + مثال

مرحله اوّل: انتخاب موضوع و سؤال پژوهشی

مرحله اوّل مهم‌ترین مرحله در نوشتن پایان‌ نامه‌ است که در آن موضوع و سؤال پژوهشی انتخاب می‌شود.

انتخاب موضوع پایان نامه

قبل از شروع به نوشتن پایان نامه باید یک موضوع جذاب، مهم، قابل انجام و نوآورانه را انتخاب کنید که با رشته و علایق شما مرتبط باشد و در عین حال فرد دیگری روی آن موضوع کار نکرده باشد. باید موضوع را از منابع معتبر و مرتبط با آن بررسی و گزارش کنید که چه کسانی قبل از شما در این زمینه کار کرده‌اند و چه خلاء و نیازی وجود دارد که شما قصد دارید به آن پاسخ دهید.

موضوع پایان نامه باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:

• مرتبط با رشته و گرایش تحصیلی دانشجو باشد.
• جدید و نوآورانه باشد و به حل یک مشکل یا پاسخ به یک نیاز علمی یا عملی کمک کند.
• قابل اندازه‌گیری باشد؛ یعنی آزمون‌پذیر باشد و بتوان متغیرهایش را مورد سنجش قرار داد.
• داده‌ها و منابع لازم برای آن در دسترس باشند.
• نه خیلی کلی و نه خیلی جزئی باشد. بدین معنا که موضوع انتخاب‌شده نه آنقدر کلی باشد که دانشجو را به چالش بیندازد و نه آنقدر پرشاخ و برگ باشد که دانشجو نداند در مورد چه چیزی می‌خواهد پژوهش انجام دهد.
• جذاب باشد و دانشجو را به تحقیق و یادگیری ترغیب کند.
• تکراری نباشد. برای اطمینان از این امر می‌توانید از سامانه ایرانداک استعلام بگیرید.

برای انتخاب موضوع پایان نامه، می‌توانید از روش‌های زیر بهره بگیرید:

• مطالعه منابع علمی مرتبط با رشته خود مانند کتاب‌ها، مقالات، پایان نامه‌ها، گزارش‌ها، وب‌سایت‌ها و غیره.
• مشاوره با استاد راهنما و دانشجویان مرتبط با رشته خود.
• بررسی نیازها و مشکلات عملی و واقعی در حوزه مورد پژوهش خود.

روی تقویت زبان خارجی کار کنید و از مطالعه مقالات زبان انگلیسی که در ژورنال‌های ISI با ضریب تأثیر بالا چاپ شده‌اند غافل نشوید.

برای مسلط شدن بر حوزه مورد علاقه و یافتن موضوعات عالی، پیشنهاد می‌شود تا می‌توانید مقالات معتبر حوزه مورد علاقه خود را مطالعه کنید. کاری که خود من در دوره تحصیلات تکمیلی انجام می‌دادم و نتایج فوق‌العاده گرفتم.

انتخاب سؤال پژوهشی

پس از انتخاب موضوع پایان نامه، باید سؤال پژوهشی را تعیین کنید. سؤال پژوهشی شامل یک جمله سؤالی است که هدف و محور اصلی پایان نامه را مشخص می‌کند.

سؤال پژوهشی باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:

• مرتبط با موضوع پایان نامه باشد.
• شفاف و واضح باشد و از اصطلاحات مبهم و دارای معانی مختلف استفاده نکند.
• قابل پاسخ باشد و شامل سؤالات بله/خیر یا خیلی کلی نباشد.
• قابل اندازه‌گیری و ارزیابی باشد و معیارها و شاخص‌های لازم برای این کار را مشخص کند.
• محدود و مشخص باشد و از سؤالات خیلی باز یا خیلی بسته تشکیل نشود.

برای مثال، فرض کنید که موضوع پایان نامه شما «بررسی تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر کیفیت تحصیلی دانش‌آموزان» است. یکی از سؤالات پژوهشی برای این موضوع می‌تواند این پرسش باشد:

• شبکه‌های اجتماعی چه تأثیری بر نگرش‌ها و عملکردهای تحصیلی دانش‌آموزان در مدارس حوزه X در شهر y داشته‌اند؟

مرحله دوم: تهیه طرح پژوهش و پروپوزال پیش از نوشتن پایان‌ نامه‌

مرحله دوم نوشتن پایان‌ نامه‌، تهیه طرح پژوهش و پروپوزال است. طرح پژوهش یک سند کوتاه است که شامل مقدمه، بیان مسئله، ضرورت تحقیق، پیشینه تحقیق، اهداف تحقیق، فرضیات تحقیق، روش‌شناسی تحقیق،  روش تجزیه‌وتحلیل اطلاعات، برنامه زمانی و منابع فارسی و انگلیسی است.

پروپوزال یک سند رسمی است که بر اساس طرح پژوهش تهیه می‌شود و باید به کمیته تحقیقات دانشگاه ارائه گردد. هدف از نوشتن پروپوزال، متقاعدکردن استادان و داوران برای منحصربه‌فرد بودن و کاربردی بودن موضوع پایان‌‌ نامه و شروع کار تحقیقاتی است.

پروپوزال چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟

پروپوزال باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:

• مطابق با قوانین و فرمت‌های معتبر دانشگاه باشد.
• شامل تمام بخش‌های لازم و مورد نیاز دانشگاه مانند مقدمه، بررسی ادبیات و پیشینه‌های داخلی و خارجی، روش‌شناسی، نتایج انتظاری، برنامه زمانی، منابع و ضمائم باشد.
• شفاف و واضح باشد و از اصطلاحات مبهم و چندمعنایی استفاده نکرده باشد.
• مستند و مبتنی بر منابع علمی معتبر باشد و از استناد و ارجاع صحیح به منابع استفاده کرده باشد.
• جذاب و خواندنی باشد و از زبان ساده و روان استفاده کند.

برای طرح پژوهش و پروپوزال از چه منابعی استفاده کنم؟

برای تهیه طرح پژوهش و پروپوزال، می‌توانید از منابع زیر استفاده کنید:

• از نمونه‌های طرح پژوهش و پروپوزال‌های مرتبط با رشته و موضوع خود ایده بگیرید.
• با استاد راهنما و دانشجویان مرتبط با رشته و موضوع خود مشورت بگیرید.
• از راهنماها و کتاب‌های آموزشی در مورد نوشتن طرح پژوهش و پروپوزال استفاده کنید.
• از جستجو در اینترنت و استفاده از هوش مصنوعی نیز غافل نشوید.

مثال)

سؤال پژوهشی ذکر شده در بالا را درنظر بگیرید: «شبکه‌های اجتماعی چه تأثیری بر نگرش‌ها و عملکردهای تحصیلی دانش‌آموزان در مدارس حوزه X در شهر y داشته‌اند؟» یکی از بخش‌های پروپوزال شما که مربوط به روش‌شناسی پژوهش است برای این سؤال پژوهشی می‌تواند به صورت نوشته و تنظیم شود:

در این پژوهش، از روش توصیفی-تحلیلی و رویکرد کمّی استفاده می‌شود. جامعه آماری پژوهش شامل دانش‌آموزان ۱۰ تا ۱۵ ساله شهر تهران است که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. نمونه‌گیری به روش تصادفی و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه می‌شود. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه است.

در این قسمت باید از پرسشنامه‌های موجود که قبلا اعتبار و روایی آن‌ها بارها مورد آزمون قرار گرفته‌اند، استفاده کرد. پرسشنامه شامل دو بخش است:

بخش اوّل شامل سؤالات فردی و جمعیت‌شناختی (جنسیت، سن، میزان تحصیلات، نوع شغل، سابقه کار و …) و بخش دوم شامل سؤالات مربوط به نگرش‌ها و عملکردهای تحصیلی جمعیت مورد مطالعه است. برای مثال، برای سنجش نگرش از پرسشنامه نگرش تحصیلی اکبری (۱۳۸۳) و برای سنجش عملکرد تحصیلی از پرسشنامه عملکرد تحصیلی فام و تیلور (۱۹۹۹) استفاده می‌شود. سؤالات بخش دوم بر اساس مقیاس لیکرت پنج‌گزینه‌ای (کاملا مخالفم، مخالفم، نظری ندارم، موافقم، کاملا موافقم) طراحی شده‌اند.

پایایی و روایی پرسشنامه با استفاده از آزمون‌های آماری مناسب اندازه‌گیری می‌شوند. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS تحلیل می‌شوند. برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری توصیفی زیر استفاده می‌شود:

• آزمون‌های فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، انحراف معیار
• آزمون‌های آماری استنباطی پارامتریک مانند آزمون‌های تی (تک‌نمونه‌ای، مستقل، تی جفت‌شده)، آزمون کای‌دو (خی‌دو)، آزمون همبستگی، آزمون تحلیل واریانس، آزمون رگرسیون، آزمون کوواریانس و تحلیل عاملی
• آزمون‌های آماری استنباطی ناپارامتریک مانند آزمون ویلکاکسون، آزمون مان-ویتنی، آزمون کروسکال والیس، آزمون فریدمن، آزمون کای‌دو (خی دو)، آزمون مک نمار و آزمون همبستگی اسپیرمن

مرحله سوم: نوشتن پایان‌ نامه‌ (ارشد و دکتری)

پایان نامه یک سند علمی است که بر اساس پروپوزال و پس از کامل شدن تحقیقات و کسب نتایج تهیه می‌شود. پایان نامه هم باید دارای ویژگی‌های طرح پژوهش و پروپوزال باشد. برای نوشتن پایان‌ نامه‌ هم می‌توانید از روش‌های مختلفی مانند ایده گرفتن از پایان نامه‌های موجود و مرتبط و راهنماها و کتاب‌های آموزشی بهره بگیرید. در این مرحله حواستان جمع باشد که از هرگونه تقلب و کپی‌کاری بپرهیزید تا در مرحله همانندجویی به مشکل نخورید.

ساختار کلی پایان نامه

یک پایان نامه استاندارد به طور کلی شامل ۵ بخش است که هنگام نوشتن پایان‌ نامه‌ باید رعایت کنید. ساختار کلی پایان نامه به شرح زیر است:

۱- صفحات آغازین:

جلد پایان نامه، صفحه بسم‌الله، صفحه عنوان فارسی، صورت‌جلسه دفاع، تعهدنامه

۲- چکیده:

موضوع پژوهش، روش پژوهش، جامعه آماری، روش نمونه‌گیری و حجم نمونه، ابزار اندازه گیری اطلاعات، روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، معرفی نرم‌افزار آماری، یافته‌های پژوهش، نتیجه‌گیری، کلمات کلیدی. چکیده نباید بیشتر از ۲۵۰ کلمه باشد.

۳- فهرست مطالب:

فهرست مندرجات، فهرست جداول، فهرست شکل‌ها، و درصورت لزوم اختصارات و نمادها

۴- فصل‌های پایان نامه:

• فصل اوّل: کلیات پژوهش
• فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
• فصل سوم روش‌شناسی پژوهش
• فصل چهارم: تجزیه‌وتحلیل اطلاعات
• فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

۵- صفحات پایانی:

منابع و مراجع، ضمیمه‌ها و پیوست‌ها، ترجمه چکیده به انگلیسی، صفحه عنوان انگلیسی

توجه: ممکن است دانشگاه شما ساختاری را برای نوشتن پایان‌ نامه‌ معرفی کرده باشد که قدری متفاوت باشد لذا حتما دستورالعمل نوشتن پایان‌ نامه‌ که توسط دانشگاه خودتان ارائه شده است را مطالعه نمایید. دستورالعمل دانشگاه معمولا شیوه صفحه‌آرایی پایان نامه مانند نوع و اندازه فونت، فاصله سطرها، حاشیه‌ها و غیره را هم شامل می‌شود.

فصل‌های پایان نامه

یک پایان نامه علمی معمولاً از ۵ فصل اصلی به شرح زیر تشکیل می‌شود که هنگام نوشتن پایان‌ نامه‌ باید طبق راهنمایی‌های این مقاله به صورت فصل‌های مجزا تهیه شوند. توصیه می‌شود علاوه بر مطالعه این مقاله حتما یک بار ویدیوی رایگان راهنمای نوشتن پایان نامه را هم ببینید تا به صورت عملی با مراحل یک نوشتن پایان نامه استاندارد آشنا شوید.

فصل اوّل: کلیات پژوهش

در این فصل باید به‌طور کامل ارتباط میان پروپوزال و زمینه پژوهش را توجیه کنید. با یک مقدمه شروع کنید و به مخاطبان خود توضیح دهید که پایان نامه شما درباره چه موضوعی است و چه مسائلی را پوشش می‌دهد. همچنین توضیح دهید که چرا این موضوع برای شما مهم و ارزشمند است.

ساختار فصل اوّل پایان نامه به شکل زیر است:

• مقدمه: مقدمه فصل اوّل یک تصویر کلی از پایان نامه است و باید آنقدر جذاب باشد که خواننده را به ادامه مطالعه پایان نامه ترغیب کند. در مقدمه در مورد موضوع پژوهش صحبت کنید و اینکه چه اهدافی از پژوهش مدنظرتان است.
• بیان مسئله: در این قسمت باید مسئله پژوهش‌تان را طبق عنوان پژوهش مطرح کنید و توضیح دهید که این مسئله در جامعه چه مشکلاتی پدید آورده است و حل آن چه منافعی برای جامعه دارد.
• اهمیت و ضرورت تحقیق: چرایی انجام این کار را بنویسید. در این قسمت باید لزوم انجام تحقیق را توضیح دهید که اگر این موضوعات حل نشوند چه مسائل و مشکلاتی را در جامعه دامن می‌زنند.
• اهداف تحقیق: اهداف تحقیق همان قصد پژوهشگر از انجام تحقیق و شامل هدف اصلی و اهداف فرعی پژوهش است. هدف اصلی را باید مبتنی‌بر عنوان پژوهش نوشت. اهداف فرعی گام‌های کوچکتر رسیدن به اهداف اصلی هستند.
• فرضیات تحقیق: همان اهداف اصلی و فرعی تحقیق هستند که به شکل جمله خبری و در قالب فرضیه اصلی و فرضیات فرعی نوشته می‌شوند. رسیدن به اهداف پژوهش مستلزم اثبات درستی فرضیات تحقیق خواهد بود.
• جنبه‌های نوآورانه تحقیق: در این قسمت باید به نوآورانه بودن موضوع، روش پژوهش، جامعه و نمونه، ابزار اندازه‌گیری و غیره اشاره کرد.
• تعاریف نظری و عملیاتی: تعاریف نظری همان تعاریفی هستند که از جانب نظریه‌پردازان ارائه شده‌اند. تعریف عملیاتی به این معناست که بتوان در واقعیت، متغیر پژوهش را مورد سنجش قرار داد.

مثال) تعریف نظری و عملیاتی در مثالی که در بالا در خصوص تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان ارائه شد به شکل زیر است:

* تعریف نظری عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان: تعیین مقدار یادگیری دانش‌آموزان در طول یک نیمسال تحصیلی و یک‌سال تحصیلی که به‌وسیله یک آزمون در پایان دوره آموزشی اندازه‌گیری می‌شود (شکوهی، ۱۳۹۰).

* تعریف عملیاتی عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان: عملکرد تحصیلی در این پژوهش عبارت‌است از نمره‌ای که آزمودنی‌ها در پرسشنامه عملکرد تحصیلی فام و تیلور (۱۹۹۹) کسب کرده‌اند.

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

در این فصل، مقدمه، معرفی متغیرها، تاریخچه، نظریه‌ها، مدل‌ها، مفاهیم و اصطلاحات، پژوهش‌های پیشین و چارچوب نظری تحقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد.

 ساختار فصل دوم پایان نامه به شکل زیر است:

• مقدمه: در این بخش به‌طورکلی و مختصر به محتوای فصل دوم اشاره و در مورد ادبیات و پیشینه پژوهش توضیحاتی ارائه می‌شود.
• مبانی نظری: در بخش مبانی نظری باید متغیرها به طور کامل تعریف شوند، تاریخچه آن‌ها مورد بررسی قرار گیرد، چندین رویکرد در مورد هر متغیر ارائه گردد و در انتهای این بخش باید راجع به روابط میان متغیرهای پژوهش به‌صورت واضح و شفاف توضیح دهید. بدین معنا که اگر دو متغیر دارید، دقیقا توضیح می‌دهید که چه رابطه‌ای میان این دو متغیر وجود دارد و اگر سه متغیر دارید، رابطه متغیر اوّل با دوم، رابطه متغیر دوم با سوم و رابطه متغیر اوّل با سوم چگونه است.
• پیشینه پژوهش: در بخش پیشینه پژوهش باید مطالعات مشابه پژوهش حوزه پژوهشی خودتان را از میان مجلات معتبر و به‌روز موجود در منابع مختلف پیدا کنید و خلاصه آن مطالعات را در این بخش قرار دهید. این مطالعات در فصل پنجم در قسمت بحث در نتایج موردنیاز هستند تا بتوانید نتایج آن‌ها را با نتایج پژوهش خودتان مقایسه کنید و دلیل همسوبودن یا همسونبودن آن‌ها را با پژوهش خودتان توضیح دهید.
• مدل پژوهش: مدل پژوهش یک نمایش گرافیکی از متغیرهای پژوهش است. مدل پژوهش باید برااساس روابط میان متغیرها که در بخش مبانی نظری توضیح داده شد، رسم شود.

فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش

در این فصل، نوع و روش تحقیق، جامعه و نمونه آماری، ابزارها و روش‌های جمع‌آوری داده‌ها، روش‌های تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و روش‌های ارزیابی و اعتبارسنجی داده‌ها شرح داده می‌شود. روش تحقیق در فصل سوم به گونه‌ای نوشته می‌شود که گویی در حال تدوین دستور پخت یک غذای خاصی هستید.

ساختار فصل سوم پایان نامه به شکل زیر است:

• مقدمه: در این بخش به‌طورکلی و مختصر به محتوای فصل سوم اشاره و هدف از انتخاب روش تحقیق خود را بیان کنید.
• روش تحقیق (روش پژوهش): پس از مقدمه، نوع پژوهش را مشخص کنید که می‌تواند بر اساس هدف، بنیادی یا کاربردی باشد. همچنین باید نشان دهید که پژوهش شما بر اساس ماهیت داده ها، کمّی یا کیفی است و بر اساس نحوه گردآوری داده ها، توصیفی است یا آزمایشی.

برای نوشتن فصل سوم پایان نامه مطالعه مقاله زیر نیز توصیه می‌شود:

روش تحقیق چیست؟ آموزش صفر تا ۱۰۰ روش تحقیق

• جامعه و نمونه مورد مطالعه: در این قسمت باید جامعه آماری تحقیق خود را معرفی و معیارهای انتخاب نمونه را بیان نمایید. علاوه‌براین، باید توضیح دهید برای تعیین نمونه از کدام روش نمونه‌گیری استفاده و حجم نمونه را با چه فرمولی محاسبه کرده‌اید.
• ابزار جمع‌آوری داده‌ها: در این قسمت باید ابزارهایی که برای جمع‌آوری داده‌ها از نمونه استفاده کرده‌اید را معرفی کنید. این ابزارها می‌توانند پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده، آزمون، چک‌لیست و مانند اینها باشند. دقیقا توضیح دهید از کدام ابزار برای جمع‌اوری داده‌ها استفاده کرده‌اید و دلیل اینکه این ابزار را انتخاب کرده‌اید چه بوده است.

توجه: در صورت استفاده از پرسشنامه در پژوهش، باید روایی و پایایی پرسشنامه نیز مورد سنجش قرار بگیرد.

• قلمروی پژوهش: قلمروی پژوهش شامل قلمروی موضوعی (موضوع پژوهش)، قلمروی مکانی (مکان انجام پژوهش) و قلمروی زمانی (مدت زمان انجام پژوهش) است که هنگام نوشتن پایان نامه باید به عنوان محدودیت‌های پژوهش توضیح داده شوند.
• روش تجزیه‌وتحلیل اطلاعات: در این قسمت باید روش‌هایی که برای تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده از نمونه استفاده کرده‌اید را شرح دهید و مشخص کنید که این روش‌ها کمّی هستند یا کیفی. معمولا از روش‌هایی مانند آمار توصیفی، آزمون فرضیه، تحلیل عاملی، تحلیل محتوا و تحلیل گفتمان برای این منظور استفاده می‌شود. همچنین باید نشان دهید که چگونه از این روش‌ها برای بررسی رابطه میان متغیرهای تحقیق استفاده کرده‌اید و از این بررسی چه نتایجی به‌دست آورده‌اید.
• نرم‌افزارهای مورد استفاده: در قسمت آخر باید نرم‌افزارهایی که در این پژوهش استفاده کرده‌اید را معرفی کنید و نحوه استفاده از آن‌ها را توضیح دهید. نرم‌افزارهایی مانند SPSS, AMOS , LISRER , ISM , Smart-PLS معمولا برای انجام پژوهش‌ها استفاده می‌شوند.

         

ملاحظات اخلاقی: به رعایت اصول اخلاقی هنگام نوشتن پایان‌ نامه‌، ملاحظات اخلاقی می‌گویند؛ مانند محرمانه‌بودن مشخصات آزمودنی‌ها و رعایت حقوق آزمودنی‌ها. هنگام نوشتن پایان‌ نامه‌ باید این ملاحظات را درنظر داشته باشید.

فصل چهارم: تجزیه‌وتحلیل اطلاعات

در این فصل، داده‌های جمع‌آوری‌شده را باید تجزیه‌وتحلیل کنید. ساختار فصل چهارم پایان نامه به شکل زیر است:

۱- مقدمه: در این بخش به‌طورکلی و مختصر باید به محتوای فصل چهارم اشاره کنید.

۲- آمار توصیفی: آمار توصیفی شامل دو قسمت است:

• ویژگی‌های جمعیت‌شناختی: در این بخش، از جداول و نمودارهای توزیع فراوانی برای نشان دادن ویژگی‌های جمعیت‌شناختی پاسخ‌دهندگان (جنسیت، سن، میزان تحصیلات، سابقه کار، نوع شغل و …) که در ابتدای پرسشنامه توسط محقق مورد سؤال قرار گرفته است، استفاده می‌شود.
• توصیف متغیرها: توصیف متغیرهای پژوهش در قالب یک جدول متشکل از ارقام میانگین، انحراف معیار، مینیمم نمرات، ماکزیمم نمرات، چولگی و کشیدگی نمایش داده می‌شود.

۳- آمار استنباطی: آمار استنباطی نیز خود به دو قسمت تقسیم می‌شود:

• سنجش روایی و پایایی پرسشنامه‌ها و آزمون نرمال‌بودن داده‌ها: در این قسمت ابتدا باید به بررسی روایی و پایایی پرسشنامه‌ها بپردازید و در مرحله بعد نرمال‌بودن داده‌ها را به کمک نمرات چولگی و کشیدگی یا آزمون کولموگروف- اسمیرنوف بررسی کنید.
• آزمون فرضیات: برای تحلیل فرضیات از آزمون‌های آماری پارامتریک مانند آزمون تی، آزمون همبستگی، آزمون تحلیل واریانس، آزمون تحلیل رگرسیون، آزمون تحلیل کوواریانس و تحلیل عاملی، و آزمون‌های آماری ناپارامتریک مانند ویلکاکسون (معادل ناپارامتری آزمون تی جفت‌شده)، آزمون مان-ویتنی (معادل ناپارامتری آزمون تی مستقل)، آزمون کروسکال والیس (معادل ناپارامتری آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه بین آزمودنی‌ها)، آزمون فریدمن (معادل ناپارامتری تحلیل واریانس یک‌طرفه درون‌آزمودنی‌ها)، آزمون کای‌دو (مختص داده‌های از نوع اسمی)، آزمون مک نمار (شبیه آزمون تی جفتی با متغیر وابسته دارای مقادیر دوحالتی)، آزمون همبستگی اسپیرمن (معادل ناپارامتری آزمون همبستگی پیرسون) استفاده می‌شود. نرم‌افزارهای مناسب این کار عبارتند از: SPSS ، Smart-PLS ،LISREL  ، AMOS  و  ISM .

نکته: آزمون‌های پارامتری زمانی کاربرد دارند که داده‌ها از توزیع نرمال برخوردار باشند و یا از نوع کمّی که دارای مقیاس فاصله‌ای یا نسبی هستند. آزمون‌های ناپارامتری زمانی استفاده می‌شوند که داده‌ها از نوع کیفی با مقیاس اسمی و رتبه‌ای باشند و دارای توزیع نرمال نباشند.

انواع آزمون‌های فرضیات

• آزمون‌های تی برای مقایسه میانگین یک یا دو گروه از داده‌های کمّی به کار می‌روند و شامل ۳ آزمون هستند:

۱- آزمون تی تک‌نمونه‌ای: برای بررسی میانگین یک جامعه با یک عدد ثابت به کار می‌رود. مثال: مقایسه میانگین قد دانشجویان دانشگاه آزاد شهر X با میانگین قد جمعیت کل کشور (میانگین قد جمعیت کل کشور ۱۶۵ سانتی متر است).

۲- آزمون تی مستقل: برای مقایسه میانگین دو گروه مستقل به کار می‌رود. مثال: مقایسه میانگین رضایت شغلی در دو گروه از کارکنان اداره X

۳- آزمون تی جفت‌شده: برای مقایسه میانگین دو دسته مشاهده مربوط به یک گروه به کار می‌رود. مثال: مقایسه میزان استرس یک گروه قبل و بعد از یک دوره آموزشی کاهش استرس.

• آزمون کای‌دو: یک آزمون ناپارامتریک است که برای مقایسه فراوانی‌های مورد انتظار با فراوانی‌های تحقیق به کار می‌رود. آزمون ناپارامتریک مختص داده‌هایی است که از توزیع نرمال برخوردار نیستند. در این آزمون، متغیرها اسمی و چندحالتی هستند. مثال: بررسی ارتباط بین جنسیت و وضعیت اجتماعی- اقتصادی در افراد سیگاری.
• آزمون همبستگی: برای سنجش میزان رابطه دو متغیر به کار می‌رود. همبستگی مثبت نشان از وجود رابطه مستقیم میان متغیرها دارد و همبستگی منفی حاکی از رابطه معکوس میان متغیرهاست. بدین معنا که اگر همبستگی مثبت بود، با افزایش یا کاهش یک متغیر، متغیر دوم هم افزایش یا کاهش می‌یابد و اگر همبستگی منفی بود، با افزایش متغیر اوّل، متغیر دوم کاهش و با کاهش متغیر اوّل، متغیر دوم افزایش پیدا می‌کند. همبستگی صفر نیز حاکی از عدم وجود رابطه میان دو متغیر است.

مثال) بررسی رابطه بین سلامت عمومی و امید به زندگی افراد

• آزمون واریانس: برای مقایسه میانگین چندین گروه کاربرد دارد. اگر بخواهیم تأثیر سطوح متغیر مستقل از نوع کیفی را بر متغیر وابسته که از نوع کمّی است بررسی کنیم، از تحلیل واریانس استفاده می‌کنیم. تحلیل واریانس خود به سه دسته تقسیم می‌شود:

۱-  تحلیل واریانس یک‌طرفه: در این حالت می‌خواهیم تأثیر یک متغیر مستقل کیفی چندسطحی را بر یک متغیر وابسته بررسی کنیم. مثال: بررسی تأثیر روش تدریس بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان.

۲- تحلیل واریانس دوطرفه: در این حالت می‌خواهیم تأثیر دو متغیر مستقل کیفی چند سطحی را بر یک متغیر وابسته بررسی کنیم. مثال: بررسی تأثیر جنسیت و روش تدریس بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان.

۳- تحلیل واریانس مختلط: در این حالت می‌خواهیم تأثیر یک یا چند متغیر مستقل را بر یک یا چند متغیر وابسته بررسی کنیم. متغیرهای مستقل ترکیبی از یک یا چند عامل بین‌آزمودنی‌ها و یک یا چند عامل درون‌آزمودنی‌ها هستند. مثال: بررسی تأثیر نوع خدمت (آنلاین و حضوری) و زمان (قبل، بعد و ۳ ماه بعد از دریافت خدمات) بر رضایت از خدمات.

عامل بین‌آزمودنی‌ها (طرح گروه‌های مستقل): زمانی انجام می‌شود که هر شرکت‌کننده فقط در یک سطح از متغیر مستقل مورد اندازه‌گیری قرار گیرد. این آزمون برای داده‌هایی که دارای اندازه‌های مستقل هستند، مناسب است.

عامل درون‌آزمودنی‌ها (طرح اندازه‌گیری مکرر): زمانی انجام می‌شود که هر شرکت‌کننده در تمامی سطوح متغیر مستقل مورد اندازه‌گیری قرار گیرد. این آزمون برای داده‌هایی که دارای اندازه‌های تکراری یا مرتبط هستند، مناسب است.

• آزمون رگرسیون: برای بررسی رابطه یک متغیر وابسته و دو یا چند متغیر مستقل به کار می‌رود. در تحلیل رگرسیون مشخص می‌شود که چه میزان از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیر مستقل می‌تواند پیش‌بینی ‌شود. در این آزمون به متغیر وابسته، متغیر ملاک و به متغیر مستقل، متغیر پیش‌بین می‌گویند. مثال: بررسی نقش سلامت عمومی و منبع کنترل در خودکارامدی نوجوانان.

• آزمون کوواریانس: برای مقایسه میانگین چند گروه متغیر مستقل با کنترل کردن متغیر کووریت به کار می‌رود. متغیر کووریت بر متغیر وابسته اثرگذار است و باید کنترل یا حذف شود تا اثرش کاهش یابد. از تحلیل واریانس معمولا در طرح‌های پیش آزمون- پس‌آزمون استفاده می‌شود. مثال: بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر میزان سلامت روان افراد.
• تحلیل عاملی: در تحلیل عاملی، همبستگی درونی متغیرها بررسی می‌شود. در پژوهش‌هایی که تعداد بالایی متغیر داریم، از روش تحلیل عاملی استفاده می‌کنیم. در پژوهش‌هایی که تعداد بالایی متغیر داریم، با روش تحلیل عاملی، تعداد متغیرها کاهش می‌یابد تا بتوان چند عامل اثرگذار را از دل آن متغیرها بیرون کشید و یک ساختار جدید برای متغیرها ایجاد کرد. در این روش متغیر مستقل و وابسته نداریم بلکه همه متغیرها به یکدیگر وابسته‌اند. تحلیل عاملی به دو دسته تقسیم می‌شود:

۱-تحلیل عاملی اکتشافی: در این روش، محقق از قبل هیچ اطلاعی در مورد روابط درونی بین متغیرها ندارد.

۲-تحلیل عاملی تأییدی: در این روش، محقق از قبل یک مدل ساختاری ازپیش تعیین‌شده در مورد روابط بین متغیرها در اختیار دارد.

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

در این فصل، خلاصه‌ای از کل تحقیق، بحث در مورد فرضیات (تبیین فرضیات)، نتیجه‌گیری از فرضیات و اهداف تحقیق، محدودیت‌ها و چالش‌های تحقیق و پیشنهادهایی برای کاربردهای عملی و پژوهش‌های آینده ارائه می‌شود.

ساختار فصل پنجم پایان نامه به شکل زیر است:

• مقدمه: در بخش مقدمه به‌طورکلی و مختصر به محتوای فصل پنجم اشاره کنید.
• خلاصه نتایج: در بخش خلاصه نتایج، خلاصه یافته‌های فصل ۴ را ذکر کنید.
• بحث در نتایج (تبیین فرضیات): در اینجا باید فرضیات تاییدشده را تبیین و مطالعات همسو و ناهمسوی با تحقیق را معرفی کنید.
• نتیجه‌گیری: در بخش نتیجه‌گیری یک نتیجه‌گیری کلی از نتایج پژوهش ارائه دهید.
• پیشنهادها: پیشنهادها شامل دو بخش پیشنهادهای کاربردی و پیشنهادهای پژوهشی است.

۱- پیشنهادهای کاربردی: در بخش پیشنهادهای کاربردی باید پیشنهادهایی ارائه دهید که منطبق بر نتایج پژوهش باشد.

۲- پیشنهادهای پژوهشی: در بخش پیشنهادهای پژوهشی باید پیشنهادهایی برای پژوهشگران آینده علاقمند به حوزه پژوهشی شما ارائه دهید.

• محدودیت‌ها: محدودیت‌ها همان شرایطی هستند که محقق را با چالش مواجه می‌کنند و بر نتایج پژوهش تأثیر می‌گذارند؛ مانند محدودیت در تعمیم نتایج از نمونه به جامعه و محدودیت در هزینه‌ها.

شیوه رفرنس‌دهی و ارجاع به منابع 

روش APA یکی از معروف‌ترین و مورد قبول‌ترین روش‌های رفرنس‌دهی در علوم رفتاری و اجتماعی است. این روش بر اساس نام نویسنده و تاریخ انتشار منبع ارجاع می‌دهد. از این روش استاندارد برای رفرنس دادن به منابع پایان نامه استفاده کنید. برای رفرنس‌دهی به روش APA، باید دو نوع ارجاع داشته باشید: ۱) ارجاع‌دهی درون متن و ۲) فهرست منابع در آخر پایان نامه.

ارجاع‌دهی درون متن

ارجاع‌دهی درون متن در زمان نوشتن پایان‌ نامه‌ به این صورت است که بعد از هر جمله یا بندی که از منبعی استفاده کرده‌اید، نام نویسنده و تاریخ انتشار منبع را در پرانتز قرار می‌دهید. البته اگر نام نویسنده را در جمله ذکر کرده‌اید، فقط تاریخ انتشار را در پرانتز بنویسید. مثال) به گفته کریمی (۱۳۸۲)، روان‌شناسی اجتماعی شاخه‌ای از روان‌شناسی است که به بررسی تأثیر محیط اجتماعی بر رفتار، احساس و تفکر افراد می‌پردازد.

اگر منبع بیش از سه نویسنده دارد، فقط نام نویسنده اول را بنویسید و بعد از آن عبارت «و همکاران» را اضافه کنید. مثال) حسینی و همکاران (۱۳۸۶) نشان دادند که …

فهرست منابع

فهرست منابع به این صورت است که تمام منابعی که در متن ارجاع داده‌اید را به ترتیب حروف الفبا در آخر پایان نامه می‌نویسید. برای هر نوع منبع، فرمت خاصی وجود دارد که باید هنگام نوشتن پایان‌ نامه‌ رعایت کنید. نمونه‌های از رفرنس‌دهی از منابع مختلف در زیر آمده‌اند.

• کتاب با یک نویسنده: کریمی، ی. (۱۳۸۲). روان‌شناسی اجتماعی: نظریه‌ها، مفاهیم و کاربردها (چاپ یازدهم). تهران: نشر ارسباران.
• کتاب با دو نویسنده: مارشال، ک. و راسمن، گ. ب. (۱۹۹۵). روش تحقیق کیفی. ترجمه: علی پارسائیان و سید محمد اعرابی (۱۳۷۷). تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
• کتاب با سه نویسنده: سرمد، ز.، بازرگان، ع. و حجازی، ا. (۱۳۷۶). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: انتشارات آگه.
• کتاب با بیش از سه نویسنده: حسینی، س. م. و همکاران (۱۳۸۶). اسم کتاب. محل نشر: انتشارات.
• کتاب ترجمه شده: وین رایت، و. (بی تا). عقل و دل. ترجمه: محمد هادی شهاب (۱۳۸۶). قم: انتشارات پژوهشگاه علوم و معارف اسلامی.
• مقاله از مجله علمی: رضایی، م.، محمدی، م. و احمدی، م. (۱۳۸۹). بررسی رابطه بین سبک‌های دلبستگی و خودکارآمدی در دانش‌آموزان دبیرستانی. مجله روان‌شناسی مدرسه، ۱(۲)، ۱۲۳-۱۴۵.
• مقاله از اینترنت: نوروزی، م. (۱۳۹۰). تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی بر بهبود روابط زناشویی. دسترسی در: https://www.civilica.com/Paper-………html
• پایان نامه: رحیمی، س. (۱۳۸۵). بررسی عوامل مؤثر بر انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان پسر دوره راهنمایی شهرستان کرمانشاه. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه رازی.

همانندجویی

همانندجویی در پایان نامه، فرایندی است که در آن میزان مشابهت متن پایان نامه با منابع موجود اعم از کتاب، مقاله و غیره سنجیده می‌شود. برای بررسی میزان همانندی متن پایان نامه می‌توانید از سامانه همانندجو استفاده کنید. این سامانه میزان مشابهت متن پایان نامه شما را با منابع موجود بررسی می‌کند و تألیفی بودن، بازنویسی و یا احتمالا کپی‌بودن متن شما را تشخیص می‌دهد. شما باید با رعایت اصل اصالت در نوشتن پایان‌ نامه تا حد ممکن درصد همانندجویی را کاهش دهید. برای کاهش درصد همانندجویی می‌توانید از روش‌های مختلفی مانند تغییر ساختار متن، تغییر کلمات، اضافه کردن منابع و … استفاده کنید.

همکاران ما در سایت آکادمی خرد یک آموزش جامع هم برای همانندجویی و چگونگی کاهش درصد مشابهت متنی در پروروزال‌ها، پایان‌نامه‌ها و مقالات تهیه کرده‌اند که می‌توانید از لینک زیر تهیه فرمایید:

اولین آموزش جامع همانندجویی: یکبار و در کمتر از ۶۰ دقیقه

چه کارهایی موجب بی‌اعتبارشدن پایان نامه می‌شود

تا اینجا اجزای تشکیل‌دهنده یک پایان نامه معرفی و چگونگی نوشتن پایان‌ نامه‌ شرح داده شد تا بتوانید پایان نامه خود را مبتنی بر این راهنما بنویسید. اما هنگام نوشتن پایان نامه یک سری نکات دیگر را نیز باید رعایت کنید تا ارزش و اعتبار پژوهش شما حفظ گردد. برای حفظ اعتبار پایان نامه باید نکات زیر را درنظر بگیرید:

• در زمان نوشتن پایان‌ نامه‌، کپی‌برداری از متون دیگران بدون ارجاع دادن به منابع، نقض حقوق مالکیت فکری دیگران محسوب می‌شود.
• از اظهار نظرهای شخصی در هنگام نوشتن پایان‌ نامه‌ خودداری کنید.
• از مطالب نامناسب، محتوای غیرعلمی و منابع نامعتبر در زمان نوشتن پایان‌ نامه‌ استفاده نکنید.
• حقوق سایر مؤلفان را رعایت کنید تا به سرقت ادبی متهم نشوید.
• قوانین و مقررات دانشگاهی را هنگام نوشتن پایان‌ نامه‌ رعایت کنید.
• از پایان نامه‌های دیگران تقلید نکنید. این کار هیچ ارزشی به کار شما اضافه نمی‌کند.
• از کارهای فیکی مانند داده‌سازی در تحلیل آماری در زمان نوشتن پایان‌ نامه‌ خودکاری کنید. جعل داده‌ها کاری غیراخلاقی، غیرعلمی و غیرقانونی است.
• دست‌چین‌کردن داده‌ها یا نتایجی که دانشجو را به نتیجه مورد نظرش می‌رسانند هم نوعی تقلب محسوب می‌شود.
• برای جمع‌آوری مطالب از مقالات قدیمی و منسوخ‌شده استفاده نکنید.

نکات کاربردی جلسه دفاع از پایان نامه

بعد از نوشتن پایان نامه با همه سختی‌هایش طبیعتا باید بتوانید از آن دفاع کنید. جلسه دفاع از پایان نامه برای اغلب دانشجویان یک جلسه پر از استرس و اضطراب است. در زیر نکاتی را بیان می‌کنیم که می تواند به کاهش استرس و افزایش تمرکز شما کمک کند. این نکات را بر اساس تجربیات خودم از جلسه دفاع می‌نویسم:

۱. حتما قبل از جلسه دفاع چندین بار اسلایدها را تمرین کنید. مثلا روی اسلایدهای خود برای خودتان یا اطرافیانتان توضیح دهید بدون اینکه به جزوه مراجعه کنید. زمان ارائه را اندازه‌گیری کنید تا از حد مجاز بیشتر نشود.

۲. سعی کنید فقط تیترها و عکس‌ها را در اسلایدها قرار دهید و توضیحات را به صورت شفاهی بیان کنید. نوشتن جزئیات در اسلایدها نشان‌دهنده عدم تسلط شما بر موضوع است و به شدت کیفیت ارائه شما را پایین می‌آورد.

۳. تجهیزاتی که قرار است همراه خود به جلسه دفاع ببرید را چک کنید و مطمئن شوید که ممه نرم‌افزارهای موردنیازتان در لپ‌تاپی که قرار است به جلسه دفاع ببرید به خوبی کار می‌کنند.

۴. ترجیحا اسلایدها را با چند فرمت مختلف ذخیره کنید. مثلا علاوه بر فرمت پاور پوینت، با فرمت PDF هم ذخیره کنید که اگر به هر دلیلی فایل شما روی سیستم دانشگاه باز نشد از فرمتهای جایگزین استفاده کنید.

۵. حتما یکی از نزدیکانتان را همراه خود ببرید تا زحمت پذیرایی را بکشند تا شما درگیر جزئیات جلسه نشوید.

۶. حتما سوالاتی که احتمال می‌دهید داوران از شما بپرسند را یادداشت کنید و برای پاسخ دادن به آنها از قبل آماده باشید.

۷. یک نسخه از پایان نامه به صورت پرینت‌شده همراهتان باشد تا درصورت لزوم جهت پاسخ دادن به سوالات داوران بتوانید به آن ارجاع دهید.

۸. چکیده‌ای از مطالبی که قرار است ارائه دهید را به صورت چک‌لیست همراه خود داشته باشید تا درصورت لزوم هنگام ارائه بتوانید به آن نگاهی بیندازید.

۹. اینقدر استرس نداشته باشید. احتمالا از دانش بالای داوران یا اتفاقات پیش‌بینی نشده واهمه دارید. اما مطمئن باشید شما دانشتان در حوزه مورد پژوهش از همه افراد حاضر در جلسه بیشتر است و هیچ‌یک از داوران آنقدر در موضوع شما عمیق نشده است که بتواند شما را به صورت جدی به چالش بکشد. پس به خودتان اعتماد داشته باشید و با قدرت دفاع کنید.

۱۰. صبر نکنید که شما را به چالش بکشند. در حین دفاع، خودتان سوالاتی مطرح کنید و به آنها پاسخ دهید تا هم جلسه دفاع کسل‌کننده نشود و هم داوران را خلع سلاح کرده باشید.

۱۱. در میان ارائه مطالب گاهی داوران را به چالش بکشید و از آنها سوال کنید تا ذهنشان بر صحبتهای شما متمرکز بماند. این کار به شما در پاسخ دادن به سوالات داوران یک اعتماد به نفس مضاعف می‌دهد.

۱۲. در اسلایدهایتان متنی برای قدردانی از استادان اضافه کنید چون ممکن است استرس موجب فراموشی شما شود. حتی گاهی ما نام استادان حاضر در جلسه را به سادگی به دلیل استرس فراموش می‌کنیم.

۱۳. حاضران در جلسه بر توضیحات شما تسلطی ندارند و به سادگی گیج و سردرگم می‌شوند لذا تا می‌توانید مطالب خود را با عکس و ویدیو و با زبان بسیار ساده توضیح دهید تا همه حاضران با هر سطحی از دانش متوجه موضوع شما شوند.

۱۴. عجله کردن و تند صحبت کردن نشان دهنده استرس است. آرام و شمرده صحبت کنید تا به تدریج آرامش بر شما حاکم شود.

۱۵. از چهره داوران نتیجه‌گیری نکنید. آنها ممکن است خسته، کسل یا متعجب به نظر برسند که ممکن است دلایل دیگری داشته باشد. شما کار خودتان را انجام دهید و به نتیجه فکر نکنید. مطمئن باشید سربلند بیرون خواهید آمد.

من خودم همه این نکات را در جلسه دفاع رعایت کردم و یکی از بهترین جلسات دفاع را رقم زدم. آنقدر اعتماد به نفس داشتم که به جای اینکه داوران من را به چالش بکشند من آنها را به چالش می‌کشیدم چون مطمئن بودم آنها به اندازه من در این موضوع مسلط نیستند. به خواهرم، همسرم و دوستانم قبل از اینکه از رساله ارشد یا دکترای خود دفاع کنند هم این نکات را آموزش دادم به گونه‌ای که ریاست دانشگاه در جلسه دفاع از رساله دکتری از نوع ارائه همسرم (دکتر پروایی) در مقابل حاضران تقدیر کرد و گفت این یک جلسه دفاع نبود بلکه یک جلسه آموزشی بود که به ما کلی مطلب جدید یاد داد.

واقعا یک روز فراموش‌نشدنی بود و همیشه آرزو داشتم که آنچه تجربه کرده‌ام را به دیگر دانشجویان هم منتقل کنم تا اینکه این فرصت پیش آمد و سایت آکادمی خرد شکل گرفت. خوشبختانه خانم دکتر پروایی هم متقاعد شده‌اند که آنچه از حوزه تخصصی مدل‌سازی و شبیه‌سازی کوانتومی رفتار مولکول‌های پروتئین در بدن انسان که به کمک ابررایانه‌ها انجام می‌شود را به صورت دوره‌های آموزشی برای دانشجویان دکتری در این سایت تدریس کنند و نحوه نوشتن مقالات بین‌المللی ISI با درجه ایمپکت بالا را به علاقمندان و دانش‌پژوهان آموزش دهند.

این حوزه دانشی امروز یکی از جذاب‌ترین حوزه‌های پژوهشی در اغلب دانشگاه‌های معتبر دنیاست و افرادی که در این حوزه‌ها تخصص داشته باشند به سرعت پذیرش می‌شوند. این توضیحات اضافی را به این دلیل به مقاله اضافه کردم تا اگر قصد دارید مدرک تحصیلی بالاتری بگیرید عمرتان که سرمایه شماست را جدی بگیرید و درست هزینه کنید تا با هدفگذاری درست، آموزش مهارت‌های لازم و اعتماد به نفس بالا به اهدافتان برسید. یک نمونه از نتایج محاسبات کوانتومی رفتار مولکولی در تصویر زیر مشاهده می‌شود.

جمع‌بندی

در این مقاله، ما با هدف آشنا کردن شما با اصول و مراحل نوشتن پایان‌ نامه‌ استاندارد، سرفصل‌هایی را توضیح دادیم که به شما کمک می‌کنند تا با انتخاب موضوع، استاد راهنما، منابع معتبر، روش تحقیق اصولی، اجرای تحقیق، نوشتن فصول، ارجاع به مراجع، ویرایش و دفاع از پایان نامه، یک تحقیق علمی و کارآمد را انجام دهید. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید و کاربردی باشد و شما را در رسیدن به هدف خود یاری نماید. از شما برای توجه و همراهی‌تان سپاسگزاریم و برای شما آرزوی موفقیت در نگارش و دفاع از پایان نامه داریم.

ما یک راهنمای جامع نوشتن پایان‌ نامه‌ هم به صورت ویدیویی تهیه کرده‌ایم که جهت رفاه حال شما به رایگان در دسترس شما قرار داده‌ایم. ویدیوها را با کلیک روی تصویر زیر دانلود نمایید. توصیه می‌شود پیش از شروع به نوشتن پایان‌ نامه‌ حتما این دوره را مشاهده فرمایید که می‌تواند برای شما بسیار راهگشا باشد.

توجه: دوره‌های آموزش ویدیویی رایگان پایان نامه نویسی ویژه دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری با جزئیات کامل به صورت ویدیویی تدوین و منتشر شده است و می‌توانید از لینک زیر دریافت کنید.

چگونه گام به گام یک پایان نامه استاندارد بنویسیم؟ آموزش رایگان + مثال

در ویدیوی زیر مدرس دوره ویدیویی آموزش نوشتن پایان‌نامه خانم زهره نخعی در مورد این دوره توضیحاتی ارائه می‌دهند: